Mistrz Jogi B.K.S. Iyengar

Niesamowity człowiek – B.K.S. Iyengar, który uczy jogi na całym świecie. Ma bogate doświadczenie w nauczaniu we wszystkich dziedzinach życia. Odkrywamy tajniki jogi z żyjącą legendą. Człowiek Renesansu – Filozof, Naukowiec, Artysta, Mistrz Jogi B.K.S. Iyengar 1918- 2014

Pasja Iyengara oraz jego poświęcenie i miłość do jogi oddziałują na miliony ludzi na całym świecie. W wieku 95 lat wciąż jest wspaniałą i cenioną postacią. Jest autorem 14 książek, źródłem ogromnej wiedzy, a przez lata otrzymał liczne nagrody i tytuły. „Światło jogi” (ang. Light on Yoga ) to klasyczne arcydzieło sprzedane w milionach egzemplarzy na całym świecie.

Iyengar otrzymał także doktoraty honoris causa na Uniwersytecie Mysore i Uniwersytecie Pensylwańskim oraz nagrodę władz stanu Karnataka i indyjskiego rządu. W 1991 roku jego imieniem nazwano gwiazdę w kosmosie. Jedna z jego najnowszych książek, „Joga światłem życia” (ang. Light on Life) jest następnym przemyślanym i wnikliwym dziełem na temat jogi. Uważany jest za wybitnego człowieka, który przyczynił się do rozpowszechnienia jogi na Zachodzie, a jego nauki wpływają na pokolenia praktykujących. Bije od niego pewność siebie, profesjonalizm oraz wrodzony talent. Kiedy uprawia jogę, zachwyca publiczność swoją zdolnością do wykonywania różnych asan. Jego życie jest świadectwem, jak potężna jest siła jogi, a jego imię nierozłącznie kojarzy się ze współczesną jogą. Dokładne zrozumienie filozofii jogi, bogate doświadczenie oraz praktyka jej duchowych aspektów pozwalają mu wzbogać swoje nauki i potwierdzają jego niesamowitą pasję do tej dyscypliny.

W swoich szkołach jogi Iyengar kładzie nacisk na prostą postawę, posturę i stabilność. Jego precyzja i dbałość o szczegóły sprawiają, że jest wzorem do naśladowania dla wielu uczniów. Nie ma wątpliwości, że jego nauki będą wciąż przyciągać  i fascynować tak praktykujących jogę, jak i tych niepraktykujących.

Ubóstwo drogą do jogi

Kiedy dowiadujemy się o wczesnym, skromnym życiu Iyengara, nie możemy oprzeć się wrażeniu, że to siła ducha popchnęła go na arenę światową. Urodził się w 1918 roku w hinduskiej wiosce. Jego dzieciństwo naznaczone było biedą, niedożywieniem i licznymi nieszczęściami.

Kiedy miał 9 lat, zmarł jego ojciec. Iyengar był słabym, schorowanym dzieckiem, a później kruchym i wątłym nastolatkiem. Zmagał się z poważnymi chorobami, między innymi gruźlicą, dzięki temu poznał, jak wyniszczająco działają choroby na kogoś o słabym zdrowiu. Kiedy miał 15 lat zamieszkał ze swoją siostrą i jej mężem, legendarnym nauczycielem jogi T. Krishnamacharyą, w tętniącym życiem mieście Mysore.

Lekcje od guru

Iyengar uczył się jogi pod przewodnictwem wybitnego znawcy sanskrytu, nauczyciela i guru, Krishnamacharaya. Zachęcał on młodego Iyengara do wychodzenia do miasta i nauczania jogi. W 1937 roku Iyengar przeprowadził się bez grosza przy duszy do Deccan Gymkhana w stanie Maharashtra  w dystrykcie Puny i tam nauczał jogi, aby zarobić na życie. Poświęcał też dużo czasu na samodoskonalenie i dążenie do perfekcji w wykonywaniu asan oraz studiowaniu traktatu Patanjalego „Jogasutra”.

W Punie zajęcia Iyengara zaczęły cieszyć się popularnością i przyciągać tłumy. W 1952 roku spotkał światowej sławy skrzypka, Yehudi Menuhina, co pozwoliło mu wprowadzić jogę na arenę międzynarodową. Yehudi został jego uczniem i zachęcał go do podróży na Zachód i nauczania tam jogi. Za granicą witano go z otwartymi ramionami.

Centrum jogi stał się instytut w Punie założony przez Iyengara ku pamięci żony Romamni. Zapytany czy inspiracją dla niego byli jego nauczyciele odpowiedział, że „ joga jest czymś co powstaje w procesie tworzenia. Iśwara (Bóg we mnie) jest pierwszym i najważniejszym guru, przez co następuje tradycyjnie gurusishya parampara (związek między nauczycielem, a uczniem). Mimo że są to mniej znane aspekty jogi, mają dla mnie szczególne znaczenie przy ćwiczeniu. Moim guru w życiu był Krishnamacharya”.

Moja Ista Devata (bóstwo opiekuńcze)

Popularnie joga jest definiowana jako jedność umysłu, ciała i ducha. Mniej znane definicje ujawniają się poprzez ciągłą i głęboką praktykę jogi. Gdyby zapytać różnych nauczycieli jogi o podanie jej definicji, każdy prawdopodobnie sformułowałby inne wyjaśnienie. Przypisywane jodze wpływu na życie w znacznym stopniu zależy od indywidualnych doświadczeń życiowych oraz pochodzenia.

Święte księgi przedstawiają definicje jogi pokazując piękno tej dyscypliny. Jogasutry to dzieło, w którym Patanjali definiuje jogę; w rozdziale pierwszym, sutrze drugiej, pisze: „Joga jest to powściągnięcie zjawisk umysłu”. Umysł jest zawsze w stanie skupienia, a nowe myśli powstają i znikają przybierając różne stany. Są to: ksipta (roz proszenie) viksipta (skłonność do rozproszenia), ekagra (jednolitość), nirudhha (powściągnięcie) i mudha (omamienie). Celem jogi jest powstrzymywanie  i kontrolowanie umysłu. Shandilyopanishad podaje podobną definicję „joga to kontrolowanie zmian  w świadomości”. Iyengar porównuje jogę do matczynej miłości i wsparcia: „Joga jest dla mnie jak matka, która opiekuje się zarówno moim ciałem jak i duszą. Ponieważ nie cieszyłem się dobrym zdrowiem, kiedy byłem młody, mąż mojej siostry i mistrz jogi Krishnamacharya przekonał mnie do niej abym odzyskał zdrowie. Teraz joga to moja Ista Devata”.

Kiedy fascynuje cię jakaś idea czy praktyka najczęściej „śnisz o niej, oddychasz nią i jesz z nią”. Iyengar zwięźle ujmuje znaczenie jogi w swoim życiu: „Joga jest moją dietą. Poświęcam się jej,  a ona jest moim życiem, moim oddechem i jedynym źródłem bytu”.

Chociaż Iyengar mieszka w Punie, wciąż czuje silną więź z miastem, w którym się urodził, dlatego też poświęca swój czas, starając się poprawić warunki życia panujące w miasteczku: „Urodziłem się w Bellur, najbardziej zacofanej wiosce pod względem udogodnień w rolnictwie i edukacji, a po zwiedzeniu świata postanowiłem ją zreformować  i pomóc jak tylko mogę”.

Iyengar zapytany, czy chciałby odwiedzić jakikolwiek kraj poza Indiami, trafnie odpowiada, że „sadhaka (osoba wiernie oddająca się rozwojowi duchowemu) musi zmienić swój umysł, a nie miejsce”. Indie opisuje jako święty kraj: „Cały świat można znaleźć w Indiach. Urodziłem się w Indiach i jestem dumny z historii i cywilizacji tego kraju”.

Jako sadhaka pielgrzymuje także do świętych miejsc, jak sam mówi: „Podekscytowany wyruszyłem z Badrinath przez Kedainath, Amanath do Kashi, Gaya, Rameswaram, ponieważ tam żyli jogini. Nie miałem żadnych oczekiwań przed zobaczeniem tych miejsc. Będąc wierzącym poszedłem tam i cieszę się, że to zrobiłem”.

Ashtanga joga nauczana przez Iyengara

Istnieje kilka klasycznych stylów jogi. Są to Hatha, Kundalini, Ashtanga, Bhakti i Karma. Obecnie powstają nowe style jogi, a każdy przypisany jest do poszczególnych nauczycieli. Każdy z nich pochodzi od jednego ze stylów klasycznych lub wzoruje się na którymś z nich. Styl Iyengara nie jest wyjątkiem. Idzie śladami Ashtangi, według nauk starożytnego filozofa i mędrca Patanjalego zawartych w „Jogasutrach”. Czy Iyengar przewidział, że „joga Iyengara” stanie się światową marką? Zapytany, czy jest zadowolony z tej popularności, odpowiada z pokorą:

„Proszę nie nazywajcie mojej sadhany (praktyka, joganga) jogą Iyengara. Nie ma czegoś takiego jak joga Iyengara, ale jest joga Ashtanga według Patanjalego. Może odegrałem ważną rolę w popularyzowaniu jogi, ale jest to wciąż joga Ashtanga według Patanjalego, a nie joga Iyengara. Ci, którzy praktykują jogę zamiast mówić, że tak naucza Iyengar, nazywają ją jogą Iyengara”.

Te słowa powinny być lekcją dla każdego ze społeczności jogi, zarówno dla uczniów jak i praktykujących joginów. Wszystkie style, niezależnie od tego, jak się nazywają ostatecznie i tak mają korzenie w stylach klasycznych. Ale nie oznacza to przecież, że dany styl jest dokładnie tym samym co styl klasyczny. Przynajmniej Iyengar ma odwagę, żeby przyznać się, że sam niczego nie wymyślił.

W rzeczywistości zmodyfikowano wiele stylów klasycznych tak, aby pasowały do różnych odbiorców i zmieniających się czasów. Dobrym przykładem jest styl klasyczny Kundalini. Joga Kundalini została przeniesiona na Zachód przez wybitnego mistrza  Yogi Bhajana  i szybko stała się popularna. Praktykujący ten styl często stwierdzają pisząc „Joga Kundalini nauczana przez Yogi Bhajana.” Więc czym jest joga Ashtanga i co ma wspólnego  z Iyengarem?

Dla nowicjusza zrozumienie tego może być problemem. Prawdą jest, że Iyengar zawdzięcza swój sukces oraz metodę nauczania Patanjalemu. Z tego co wiem, ten starożytny jasnowidz zawarł całą dostępną mu wiedzę o jodze w „Jogasutrach”. Stwierdzenie Iyengara „joga Ashtanga według Patanjalego” sugeruje, że on także nie wymyślił tego stylu. Jest całkiem prawdopodobne, że Patanjali po prostu zgromadził całą wiedzę o jodze i stworzył „Jogasutry”. To niepewne stwierdzenie jest podtrzymywane przez wielu wybitnych uczonych.  W swoim największym dziele Patanjali opisał jogę jako ośmiostopniową lub ośmioczłonową ścieżkę rozwoju, stopniowo przechodząca do najwyższych stanów świadomości. Każdy praktykujący powinien włączyć do swojej praktyki osiem stopni.

Stopnie te prowadzą ostatecznie do samadhi (pochłonięcia) lub oświecenia. Ważne jest, żeby wiedzieć, że samadhi jest to stan umysłu, a nie proces. Te stopnie to: yama, niyama, asana, pranayama, pratyahara, dharma, dhyana i samadhi. Każdy stopień jest coraz trudniejszy, a ostatni etap, przeciętnego człowieka. Jeśli ćwiczysz tylko asany pozbawisz się możliwości poznania prawdziwego oblicza jogi.

Poniższy tekst jest tylko streszczeniem ośmiu stopni jogi i nie jest ostatecznym wyjaśnieniem.

I. YAMA (czego nie robić)

Są to wskazówki dotyczące etycznych i elementarnych zachowań w interakcji ze światem. Praktykowanie yam pozwala zachować balans, stabilność oraz zachęca do samodoskonalenia. Stopień ten promuje szczerość, myślenie etyczne oraz prawość. Standardy etyczne dzielą się na pięć kategorii: ahimsas (nie używać przemocy fizycznej ani psychicznej), satya (trzymać się prawdy), asteya (nie kraść), brachmacharya (być wstrzemięźliwym, nie pożądać, termin ten najczęściej kojarzony jest z umiarkowaniem i ograniczaniem aktywności seksualnej oraz studzeniem pożądania) i aparigraha (unikać zachowań, które powodują chciwość, skąpstwo oraz samolubność).

II. NIYAMA (co robić)

Ten stopień koncentruje się na rozwoju osobowości, a zamiast „my” kładzie się nacisk na „ja”  i samodyscyplinę. Co więcej  jeśli nasze ciało  pozostaje niekontrolowane, blokuje się w nim negatywna energia. Praktykowanie niyam pomaga  zachować czysty umysł i ciało. W tej ścieżce istnieje pięć technik. Są to sauca (nazywana także sattvasuddi, oznaczająca oczyszczenie zewnętrzne i wewnętrzne), santosa (zadowolenie, wyciszenie, szczęście), tapas (asceza, zaangażowanie w praktyki duchowe, prostota, studiowanie literatury duchowej), swadhyaya (samoobserwacja i samokontrola), i Isvara pranidhana (oddanie się siłom wyższym   w kontekście religijnym można to interpretować jako oddanie się Bogu).

III. ASANA

To wykonywanie poszczególnych pozycji jogi. Asany to formy zewnętrzne. Pomagają w samokontroli i zharmonizowaniu całego ciała, ale bez wcześniejszego przygotowania umysłu jogin nie odczuje pełnych korzyści płynących z praktyki jogi. Ćwiczenie asan jest jednak podstawą treningu każdego jogina, ponieważ pomaga wytrenować i przygotować ciało na kolejne trudniejsze stopnie świadomości.

IV. PRANAYAMA

Jest to metoda, która opiera się na pracy nad oddechem oraz praną (siłą życiową). Jest wiele ćwiczeń pomocnych w optymalizowaniu przepływu oddechu, prana oraz inne witalne siły życiowe, pomagają także wyciszyć umysł i poprawić witalność ciała oraz ducha. Ćwiczenie pranayamy jest niezbędne do uprawiana jogi. Według nauk jogi istnieje dziesięć form „prany” (energia życiowa zawarta w oddechu), które można kontrolować i których można się uczyć. Są to: prana (nazwy tej nie można mylić  z ogólnym terminem prana, który oznacza siłę życiową), apana, samana, vyana, udana, kurma, krikila, naga, dhanajaya i deva dutta.

V. PRATYAHARA

Ta ścieżka pomaga zbalansować zmysły i przerwać nieodpowiednie i nienaturalne zwyczaje. Ten stan samokontroli i zerwania z materialistycznymi i egoistycznymi pragnieniami prowadzi do lepszej i głębszej samoświadomości i nakłania umysł, ciało oraz ducha do przejścia na wyższy stopień bytu duchowego.

VI. DHARANA

W skrócie jest to metoda koncentracji. Jest to także preludium to świadomości psychicznej i głębszych czynności umysłowych takich jak dhyana.

VII. DHYANA

Stopień ten obejmuje techniki medytacji, kontemplacji oraz refleksji, które umożliwiają nam lepsze zrozumienie naszego bytu i egzystencji. Kiedy umysł skupiony jest na bycie, osiąga dhayanę. Stan ten przynosi ulgę i ukojenie; umożliwia też osiągnięcie jeszcze wyższych stanów duchowych.

VIII. SAMADHI

Jest to najwyższy stopień jogi, możliwy do osiągnięcia tylko wtedy, kiedy umysł, ciało i dusza  zostały wcześniej odpowiednio wytrenowane. Od wieków znaczenie słowa samadhi nurtuje i irytuje wielu praktykujących. Często stan ten nazywany jest nadświadomością lub oświeceniem. Faktem jest, że samadhi to coś bardziej niezwykłego niż normalne stany świadomości. Dokładną definicję można znaleźć w „Jogasutrach”, gdzie samadhi opisane jest jako stan „najczystszej wiedzy”. Tak samo jak przy innych stopniach, istnieje kilka rodzajów samadhi. Ponieważ samadhi to koncept bardzo abstrakcyjny, łatwo przegapić ten stan. Niemniej jednak niezwykłość samadhi polega na tym, że nawet, gdy nie uda się osiągnąć głębi tego stanu, można zauważyć jego drobne przejawy.

W „Jogasutrach” podane są różne stopnie samadhi:

• Savitarka (rozumowanie i kwestionowanie)
• Savicara (wnikanie i osądzanie)
• Saamita (samoświadomość)
• Saananda (błogość)
• Nivitarka (pochłonięcie bez kwestionowania)
• Nivicara (pochłonięcie bez wnikania)

Według „Jogasutr” to z tych sześciu stopni samadhi, najlepsza i najgłębsza jest nivicara, ponieważ prowadzi do uczucia najwyższej błogości. Tylko ten poziom zapewnia poczucie najwyższej możliwej mądrości. Dlatego jest to stopień najtrudniejszy do osiągnięcia. To podczas stanu nivicary jogin może zrozumieć głębokie znaczenie wszystkich rzeczy bez używania jakichkolwiek „narzędzi” lub pomocy, a prawdziwe „ja” staje się oczywiste.

Sanskryt  język joginów i riszich

Sanskryt jest to starożytny język indyjski używany głównie do praktyk duchowych. W sanskrycie zapisane są starożytne mantry, których bogaty  i dobrze zachowany zbiór sięga aż do okresu przed narodzeniem Chrystusa. Wszystkie hinduskie klasyczne teksty o jodze napisane były w sanskrycie,  a samemu pismu przypisuje się bardzo często boskie pochodzenie. Wierzy się, że każdy dźwięk ma bezpośredni wpływ na pola energii i jest kwintesencją (jak nasiono i owoc) bhajanów, kirtanów i innych praktyk religijnych i jogicznych. Czasami zdarza się, że słowa śpiewane mają silniejszą moc w jednym języku, niż w drugim. Języki starożytne rzeczywiście mają ukrytą w sobie niezwykłą duchowość, nie dotyczy to tylko sanskrytu lecz także gurmukhi, klasycznego arabskiego, łaciny i hebrajskiego. Sanskryt natomiast jest podstawą jogi. Niektóre doświadczenia jogiczne można osiągnąć tylko wtedy, kiedy używa się sanskrytu, ale wielu praktykujących podważa to stwierdzenie sugeru jąc, że ich celem nie jest aspekt duchowy jogi, ale fizyczny. Z drugiej strony, żeby osiągnąć umysłowoduchową jedność, nauka jogi musi koncentrować się na czymś więcej niż tylko na ciele.

Opisane w sanskrycie, klasyczne pozycje jogi przez wiele lat były modyfikowane i przekształcane w licznych tłumaczeniach. Niektóre nazwy rozdzielono, sylaby ucięto, przez co oryginalne dźwięki zanikły razem z pierwotnym znaczeniem słowa. Sanskryt mógł stracić swoje znaczenie w praktyce jogi przy jej popularności, gdyby przyzwolono na jego pominięcie w praktyce jogicznej. Żeby uprościć wschodnie nazwy o wiele łatwiej jest je skrócić niż przetłumaczyć. Niemniej jednak, czy odpowiedzialność za naukę sanskrytu jego wprowadzenie i używanie w praktyce jogi – nie powinna leżeć tylko po stronie nauczyciela lecz także ucznia? Z tego punktu widzenia każdy nauczyciel stałby się uczniem, bo jest to praktyka trwająca przez całe życie. Iyengar zachęca do używania sanskrytu, ponieważ asany są odzwierciedleniem swojej nazwy. Mówi także, że „nazwy asan to rzeczowniki.” Każda nazwa asany zawiera i przekazuje znaczenie, ale żeby zacząć praktykę, uczeń musi zrozumieć płynący z nazwy przekaz.

W przypadku Bhakti marga (sanskr. ścieżka oddania Bogu) ważne są: japa (nazwa), artha (znaczenie) i bhavana (uczucie). Takie same są nazwy asan, bo zawierają znaczenie i uczucie. Nie można tłumaczyć nazw i imion na inne języki. Jan to Jan, John to John – można to przetłumaczyć? Iyengar wierzy także, że w obecnych czasach podstawowe nauki jogi nie „rozcieńczyły się”, że praktyka jest wiarygodna, jeśli szukasz głębiej. Iyengar zwraca także uwagę na fakt, że „joga to bardzo subtelna nauka, a poznanie wiedzy duchowej zeszło na dalszy plan. Ważne jest, aby z trenowania ciała, które jest „opakowaniem wewnętrznego „Ja”, skierować się do trenowania własnego „Ja”, żeby móc sięgnąć duszy”. Praktykujących zachęca się, aby do uprawiania jogi włączyli także studiowanie i poznawanie starożytnego tekstu Patanjalego  „Jogasutra”. Iyengar całkowicie zgadza się z tym stwierdzeniem i oprócz tego tekstu, poleca zainteresowanym głębszym poznaniem filozofii jogi także inne: „Hatha Joga Pradapika”, „Gheranda Samhita”, „Shiva Samhita”, „Goraksa Samhita”, „Bhagavad Gita”, „10 Głównych Upaniszad”, „Upaniszady”. Wszystkie te teksty mają pomóc wiernym uczniom (sadhaka) poznać zasady i założenia jogi zanim zaczną praktykę.

Filozofia jest nierozdzielną częścią jogi, która ma szczególne znaczenie w dyscyplinie zwanej jnana joga, ale także jest podstawą we wszystkich klasycznych stylach. Jej celem jest kwestionowanie oraz zrozumienie świata wokół nas. Wielu wybitnych wizjonerów żyło według założeń filozofii  i z powodu przyjętej ortodoksji, byli traktowani jako niebezpieczny odłam. Uczeń, który chce zrobić postęp musi znaleźć czas na trenowanie nie tylko „opakowania”. Joga to nie tylko asany. Aczkolwiek nauka bez praktyki też nie będzie łatwiejsza. Trzeba znaleźć złoty środek, zrównoważyć i mądrze połączyć erudycję i praktykę. Świetnym przykładem tego balansu jest Iyengar oraz jego nauczyciel  T. Krishnamacharya.

Iyengar interpretuje znaczenie jnana jogi następująco: „jnana (ścieżka wiedzy) jest to umiejętne obserwowanie przedsięwziętej sadhany (praktyki). A dzięki opanowaniu tej umiejętności (yukti) następuje sadhana – jest dla mnie jnaną. Asana i pranayama będąc rozwojowymi ścieżkami jogi, umożliwiają jnanę”.

Zapytany o doświadczenie nazwane „przebudzeniem Kundalini”, odpowiada, że „jest to bardzo subiektywny fenomen i dlatego nie trzeba go wyjaśniać. Jest to moc boska, a boskość jest potrzebna do sadhany. Iyengar opisuje znaczenie przejścia  z praktyki ciała na duszę: „Nauczam moich uczniów, żeby przeszli z wiadomego, które dobrze już poznali, do niewiadomego”.

Kiedy został zapytany, czy zna jakieś wywołujące uśmiech na twarzy historie lub legendy  o starożytnych świętych lub mistrzach duchowych(Babas) i poproszony o ich wyjaśnienie odpowiedział: „Legendarne historie o wybitnych, znanych postaciach, które żyły według zasad, otwierają nam oczy i zachęcają, żeby za ich przykładem trenować charakter oraz, najbardziej jak się tylko da, prowadzić moralne życie. To dzięki tym osobom wiemy, co nadaje życiu sens: Mahatma Gandhi na przykład  nie stosowanie przemocy, Budda  oświecenie, Jona opanowanie zmysłów, król Harishchandra  prawda (satya), Bhisma  wstrzemięźliwość”.

Gurukula (szkoła guru): edukacyjne wyciszenie

W czasach Wed, wszyscy pretendenci duchowi (uczniowie), musieli odbyć swoisty staż, jako pomocnicy Guru w jego domu lub ashramie. Studiowali skrypty, praktykowali samokształcenie  i inne duchowe dyscypliny pod przewodnictwem mistrza. Ashramy siddha joga są wzorowane na dawnych gurukulach (szkoła, rodzina guru). Ponieważ napotykamy na swojej drodze i musimy sprostać coraz to nowym obowiązkom, dorosłym praktykującym bardzo trudno jest wyciszyć się, odizolować na miesiące pod czujnym okiem mistrza duchowego. Aczkolwiek system gurukula wciąż jest dostępny dla uczniów, którzy mają tylko kilka tygodni na wyciszenie. Tradycyjny system gurukula był oparty na darmowej edukacji, niewymagającej uiszczania opłat. Umożliwiał on także schronienie dla sierot. Z czasem, gdy system zaczął się rozwijać, wiele gurukuli potrzebowało i liczyło na datki charytatywne, żeby pozostać samowystarczalnym. Czy ten starodawny system wciąż pasuje do współczesnego społeczeństwa? Iyengar mówi, że „w nauczaniu gurukula chodziło o to, aby przekazywać wiedzę uczniom (sishyas) zgodnie  z ich możliwościami”. System wciąż istnieje jako przydatny model edukacji. Iyengar kontynuuje mówiąc: „Chociaż uczę w grupach, to mam kontakt z każdym uczniem. Bezpośredni lub pośredni, ale jest istotny  i nawet teraz jest tutaj w modzie”.

Rekwizyty a praktyka

Iyengar był rewolucjonistą, bo jako jeden z pierwszych nauczycieli jogi wprowadził i zrobił dobry użytek z pomocy rekwizytów. Krytycy twierdzili, że używanie w jodze rekwizytów jest jak ściąganie, a uczniowie powinni uczyć się i udoskonalać asany bez ich użycia. Na szczęście Iyengar wyszedł o jeden krok do przodu przed krytyjeden krok do przodu przed krytyków, bo zrozumiał, że nie każdy może poszczycić się luksusem w postaci perfekcyjnego ciała do trenowania różnych pozycji jogi. W każdym razie rekwizyty okazały się być wartościową pomocą w praktyce każdego jogina. Zapytany o pozytywy używania klocków do jogi oraz innych akcesoriów do ćwiczeń odpowiedział: „Miałem uczniów, którzy bardzo chcieli się uczyć, ale stracili kończyny, więc użyłem rekwizytów jako sztucznych kończyn. Dodawało im to odwagi i pewności siebie, a innych uczyło orientacji, ustawienia ciała, utrzymywania energii i korzystania z inteligencji. Inteligencji w parze z rozciąganiem i rozwijaniem ciała”.

AUTOR: H. Malik – bksiyengar.com