Wzmocnienie ciała i umysłu

Wiosna to moja ulubiona pora roku: przynosi ciepło zaraz po chłodach zimy. Kiedy nadchodzi, wszystko wokół budzi się do życia, drzewa rodzą nowe liście i kwiaty, a ziemia staje się czarująco zielona. Ale czy zachwycając się naturą tej wyjątkowej pory roku, pomyśleliście kiedyś, co właściwie dzieje się w tym czasie w waszym otoczeniu i organizmie? 

Ogień i woda

W Polsce dominuje energia powietrza. W medycynie ajurwedyjskiej ten żywioł to energia vata. Jesienią i zimą odczuwamy wszelkie skutki jego przewagi. Kiedy nadchodzi wiosna, w ciele utrzymuje się brak równowagi vata, a do tego dochodzi jeszcze nadmiar kapha (energia wody i ziemi). Dlatego bardzo ważne jest, żeby w tym czasie trzeci żywioł, ogień (pitta), był także silny i wspierał nasz system. Jak rozbudzić ten ogień i w pełni cieszyć się wiosną? W odpowiedzi na to pytanie warto przyjrzeć się naszemu organizmowi.
Podczas zimy nasze ciało i umysł się kurczą, bo woda, z której w większości składa się nasz organizm, kurczy się pod wpływem niskiej temperatury, zmieniając stan skupienia na lód. W naszym ciele żywioł wody skupia się w gardle, płucach, klatce piersiowej i przewodzie pokarmowym.

Wraz z nadejściem wiosny temperatura się podnosi i ta skurczona woda zaczyna topnieć, co powoduje podniesienie się poziomu energii wody (kapha) w naszym ciele. Skutkiem tego częściej chorujemy na przeziębienia, zapalenia gardła, alergie, zapalenia zatok. Intensywny wzrost energii kapha osłabia ogień (pitta) w przewodzie pokarmowym i dlatego pojawiają się też problemy z trawieniem.

Wiosną spędzamy dużo czasu na poszukiwaniu rozwiązań dla tych sezonowych problemów. Medycyna ajurwedyjska wychodzi nam naprzeciw, proponując proste i sprawdzone metody zapobiegawcze. Jedną z nich jest Ritucharya – ‘ritu’ oznacza sezon, ‘charya’ – nawyk, czyli wprowadzenie sezonowych nawyków/rutyny w stylu życia i diety. Podzielę się kilkoma wskazówkami!

Dieta i zioła

• W okresie wiosennym stosuj lekką dietę ze względu na spowolnioną, nieprawidłową pracę układu trawiennego, która według ajurwedy jest główną przyczyną chorób. Powodem tego może być fakt, iż mechanizm obronny organizmu wykorzystywany jest głównie w układzie limfatycznym i jego limfocytach. Żywioł ognia bierze aktywny udział w tym procesie i dlatego tak ważne jest zachowanie lekkiej diety, która wspiera jego prawidłowe działanie i równoważy mechanizm obronny w jelitach.
• Regularnie popijaj ciepłą wodę małymi łyczkami: to pomaga w trawieniu.
• Unikaj zimnych, tłustych, zbyt słodkich potraw i kwaśnych produktów.
• Spożywaj miód z kaszą jaglaną bądź kaszą gryczaną z dodatkiem wody kokosowej. Miód ogranicza rozwój patogenów przenoszonych przez żywność i zwalcza rozwój niektórych bakterii. Polecam też przygotowywać sobie wywar ze świeżego imbiru z dodatkiem miodu.
• Pewne zioła i przyprawy mogą pomóc w redukcji dominującego w tym czasie żywiołu wody (kapha) i łagodzą przyczyny alergii. Są to: kolendra, kumin, kurkuma, cebula i chrzan.

Cebula zawiera kwercetynę, substancję odżywczą, która stymuluje produkcję śluzu w głowie i klatce piersiowej, wzmacnia system immunologiczny i hamuje uwalnianie histaminy. Zawiera również allicynę, która zabija różnorodne wirusy i bakterie. Ostry smak cebuli poprawia krążenie krwi i powoduje pocenie się. Ten efekt naturalnej regulacji temperatury ciała jest bardzo pożądany podczas zmiennej wiosennej pogody, bo zapobiega infekcjom, przeziębieniom i grypie.

Czosnek jest dobrze nam znanym warzywem i przyprawą, która zwalcza infekcje bakteryjne i wirusowe. Allicyna jest tu jednym z immunostymulujących składników odżywczych, który jest uwalniany z goździkami (na dwa ząbki czosnku używamy trzech goździków).
Imbir ma właściwości, które pomagają w zmniejszaniu gorączki. Łagodzi też bóle gardła i pobudza do kaszlu, żeby usunąć śluz z klatki piersiowej. Zwiększa ilość tlenu w ciele, który zabija bakterie i wirusy. Chemiczne gingerole w imbirze pobudzają krążenie krwi i otwierają zatoki.

Chrzan wzmacnia system odpornościowy i zwiększa przepływ krwi z części ciała podrażnionych przez infekcje w celu usunięcia toksyn. Jego ostry smak wypłukuje zainfekowane płyny poprzez pot i zwiększoną potrzebę oddawania moczu.

Ćwiczenia fizyczne i świadomy tryb życia

• Ćwicz regularnie: systematyczny, świadomy wysiłek fizyczny wzbudza siłę naszego wewnętrznego ognia, stymuluje pracę układu pokarmowego i zapobiega utracie jego intensywności. Jednocześnie podczas ćwiczeń aktywowane są komórki systemu immunologicznego: to przeciwdziała chorobom.
• Korzystaj z masaży: przy wykonywaniu masaży olejowych (np. drzewo sandałowe) i suchych z dodatkiem sproszkowanych ziół uwalniają się właściwości chłodzące i równoważące energię ognia.
• Stosuj zabiegi ziołowe: krótkofalowo i relaksująco działają kąpiele ziołowe, które balansują energię ognia. W trybie dłuższych programów oczyszczających najskuteczniejsze są metody redukcji nadmiaru wody z ciała. Ajurweda oferuje panchakarmę, dzięki której pozbywasz się z ciała nadmiaru toksyn, wzmacniasz metabolizm, system immunologiczny i układ trawienny.
• Unikaj drzemek w ciągu dnia.
• Nie wystawiaj się na bezpośrednie działanie powietrza, szczególnie podczas wiatru – dobrze osłaniaj twarz!
• Ćwicz jogę: typowe dla jogi techniki oddechowe wspierają system odpornościowy poprzez zwiększenie krążenia krwi, obniżenie poziomu hormonów stresu i stymulację układu limfatycznego. Jeśli jesteś już zaznajomiony/a z jogą, to pewnie wiesz, że wspierające wiosną asany to m.in.: Paschimottanasana (pozycja rozciągania do przodu w siadzie), PavanaMuktasana, Matsyendrasana, Ushtrasana i Trikonasana. Spróbuj też Apana mudra (palec środkowy i serdeczny łączyć z kciukiem, palec mały i wskazujący pozostają wyprostowane) i Agni mudra (zegnij serdeczny palec i nałóż na niego kciuk, potem rozciągnij do góry resztę).

Pytania i odpowiedzi:

Jak zapobiegać wiosennym alergiom u dzieci?

Często zdarza się, że dzieci są bardziej podatne na alergie niż osoby dorosłe. Jest to spowodowane obniżeniem poziomu odporności. Aby wspomagać leczenie wiosennych alergii, należy spożywać mieszankę z 1 łyżeczki miodu i 2 cm świeżego startego imbiru. Dzieciom podawaj codziennie 2 dawki, dorosłym – 3.

Co sądzi Pan o nierównowadze hormonów żeńskich w okresie wiosennym?

W Polsce prowadzę swoją praktykę już od 4 lat i zauważyłem, że wiele cierpiących na nierównowagę hormonalną osób na poziomie dosh ma zbyt mało ognia (pitta), a zbyt dużo wody (kapha). Praca hormonów jest bezpośrednio związana z pracą jelit, dlatego ważne jest utrzymanie prawidłowego poziomu ognia (pitta). Warto przejść wtedy na wegetariańską oraz wykluczającą gluten dietę. W tym zmiennym okresie wszystkie osoby borykające się z problemami hormonalnymi mogą też wesprzeć się ziołami, takimi jak: kanchanara (równoważy hormony poprzez redukcję nadmiaru toksyn) i ashwaganda (oddziałowuje na system nerwowy i redukuje napięcie, równocześnie wspierając odżywianie tkanek mięśniowych)

Jaki konkretny rodzaj sportu i jogi jest najlepszy na wiosnę?

W Polsce dominuje energia powietrza (vata), dlatego wiosną mamy problem z krążeniem krwi. Codzienna praktyka 10 sekwencji asany Powitanie słońca oraz dynamiczna aktywność fizyczna, taka jak fitness i cardio, będą najlepsze podczas tej pory roku.

Podsumowanie

Pamiętaj, że wiosna to wyjątkowa pora, podczas której budujesz system odpornościowy na cały rok. Jeśli w tym okresie transformacji zadbasz o swoje zdrowie, to przez 12 miesięcy będziesz cieszyć się harmonią i równowagą swojego systemu.
Autor: dr Saurabh Pardeshi
Tłumaczenie: Katarzyna Dębicka

Dr Saurabh Pardeshi – absolwent Sri Sri Ayurveda z tytułem Ayurvedacharya. Specjalizuje się w diagnozowaniu stanu zdrowia z pulsu. Przeprowadził tysiące konsultacji ajurwedyjskich. Od wielu lat prowadzi praktykę lekarską w Europie (m.in. we Włoszech, Holandii, Niemczech, Słowenii, Bułgarii). Od 2014 r. prowadzi konsultacje, warsztaty i wykłady w zakresie medycyny ajurwedyjskiej w Polsce.